W dzisiejszym świecie, gdzie codzienne życie często toczy się w szybkim tempie, zarówno rodzice, jak i nastolatkowie narażeni są na różnego rodzaju stresory. Praca, szkoła, obowiązki domowe i relacje międzyludzkie mogą prowadzić do przeciążenia emocjonalnego. Jednym z najprostszych, a jednocześnie niezwykle skutecznych sposobów na redukcję stresu jest muzyka. Dla wielu z nas muzyka jest nieodłącznym elementem życia – słuchamy jej w samochodzie, podczas spaceru czy sprzątania. Ale czy w pełni zdajemy sobie sprawę z jej terapeutycznego potencjału?
Muzyka jest sztuką. I za taką uznawana jest od czasów starożytnych. Muzyka to swoisty kod, uniwersalny język, który obecny jest we wszystkich kulturach. Muzyki słuchamy od najmłodszych lat. W ciągu życia, szczególnie w okresie nastoletnim zmieniają się gusta muzyczne. Poszukujemy tej muzyki, która najlepiej nas wyraża, daje nam przyjemność i w pewien sposób reguluje nasze emocje, sprawia, że czujemy się dobrze. Muzyka działa na różnych poziomach naszego organizmu. Pokrótce można powiedzieć, że muzyka daje nam cały szereg korzyści takich jak między innymi: poprawia stan emocjonalny, rozwija zdolności komunikacyjne, uwalnia nagromadzoną energię, rozwija wyobraźnię, pomaga w motywacji, wzmacnia poczucie własnej wartości, jest polem, na którym możemy spotkać się z innymi ludźmi.
Dlaczego tak bardzo kochamy muzykę?
Muzyka towarzyszy nam na co dzień, i choć często nie zastanawiamy się nad tym głębiej, instynktownie czujemy, że jej słuchanie nam służy. Muzyka pozytywnie wpływa na nasze zdrowie – wspiera pracę serca, pomaga łagodzić ból, wzmacnia pamięć, poprawia zdolności motoryczne, koncentrację i samopoczucie. Dzięki niej odczuwamy więcej pozytywnych emocji, jesteśmy szczęśliwsi i bardziej odporni na choroby, a nawet stajemy się bardziej efektywni w codziennych działaniach.
Fizjologicznie muzyka działa na nasz nastrój poprzez aktywację autonomicznego układu nerwowego. To właśnie rytm i tempo muzyki wpływają na nasze emocje, stymulując produkcję neuroprzekaźników takich jak dopamina, serotonina, noradrenalina czy epinefryna. Te substancje bezpośrednio wpływają na nasz nastrój, pomagając poprawić samopoczucie i zmieniać stany emocjonalne. Muzyka może podnieść nas na duchu, gdy jesteśmy przygnębieni, uspokoić, gdy czujemy niepokój, a także przywołać miłe wspomnienia, które pozwalają oderwać się od negatywnych emocji.
Jak wiemy nasz mózg uwielbia dopaminę – hormon szczęścia. Kiedy jest go dużo czujemy radość i ekscytację. Naukowcy dowiedli, że słuchanie muzyki stymuluje uwalnianie dopaminy. Ja sami wiecie, słuchając muzyki możemy poczuć radość, poprawia nam się nastrój i stajemy się weselsi. A może lubimy chodzić na koncerty bo nasz mózg odbiera to jak dopaminowe spa?
Rozumienie słów, odpowiedni ich dobór i wytłumaczenie ich sensu to umiejętność, która bardzo przydaje się w życiu. Naukowcy z York University zaobserwowali, że dzieci (4-6 lat) biorące udział w lekcjach muzyki już po miesiącu poczyniły postępy w rozumieniu słów i umiejętności wytłumaczenia ich sensu. A co z dorosłymi. Ci którzy czynnie obcują z muzyką wykazują lepszą pamięć werbalną. Okazuje się, że młodzież biorąca lekcje muzyki lepiej radzi sobie w szkole i na studiach.
Dla rodziców, którzy na co dzień stawiają czoła wielu wyzwaniom związanym z pracą, opieką nad dziećmi i utrzymywaniem domu, muzyka może być doskonałym narzędziem do regeneracji umysłu i ciała. Oto, jak może działać na dorosłych:
Badania wykazują, że spokojna, relaksująca muzyka, zwłaszcza o powolnym tempie i niskich tonach, może skutecznie obniżać poziom kortyzolu – hormonu stresu. Rodzice, którzy często czują się zestresowani, mogą znaleźć ukojenie, słuchając takich gatunków jak muzyka klasyczna, ambient, jazz czy dźwięki natury. Wieczorem, po intensywnym dniu, relaks przy dźwiękach łagodnej muzyki może pomóc wyciszyć myśli i ułatwić zasypianie.
Muzyka świetnie współgra z technikami relaksacyjnymi, takimi jak medytacja czy ćwiczenia oddechowe. Delikatne, powtarzalne dźwięki pomagają skupić się na oddechu i oderwać od natłoku codziennych obowiązków. Nawet 10-15 minut takiej formy relaksu, w połączeniu z odpowiednią muzyką, może znacząco obniżyć poziom stresu.
Stres nie tylko wpływa na nasz umysł, ale również powoduje napięcia w ciele – bóle mięśni, sztywność karku czy migreny. Muzyka o niskim tempie pomaga spowolnić rytm serca, co wpływa na obniżenie ciśnienia krwi i rozluźnienie mięśni. W połączeniu z krótką sesją rozciągania lub jogi, może przynieść rodzicom ulgę po całym dniu.
Radosna i energetyczna muzyka, taka jak utwory ulubionych zespołów czy artystów, może szybko poprawić nastrój. Słuchanie ulubionych kawałków podczas wykonywania codziennych obowiązków, takich jak gotowanie czy sprzątanie, może nie tylko uczynić te czynności przyjemniejszymi, ale także podnieść poziom endorfin – hormonów szczęścia.
Nastolatki, które codziennie zmagają się z wyzwaniami związanymi z dorastaniem, edukacją i presją społeczną, również mogą czerpać korzyści z muzyki jako narzędzia do redukcji stresu. Muzyka w życiu młodych ludzi odgrywa szczególnie istotną rolę, wpływając nie tylko na ich nastrój, ale także na rozwój emocjonalny.
Dla nastolatków muzyka często staje się formą komunikacji i wyrażania siebie. W okresie dorastania młodzi ludzie mogą mieć trudności z nazwaniem i zrozumieniem swoich uczuć. Ulubione utwory muzyczne mogą stać się sposobem na wyrażenie frustracji, smutku, złości, ale też radości. Muzyka rockowa, hip-hop czy pop często poruszają tematy bliskie młodzieży, co pozwala im identyfikować się z tekstami i artystami.
Choć może to brzmieć zaskakująco, niektóre rodzaje muzyki mogą wspierać koncentrację i efektywność w nauce. Muzyka instrumentalna, zwłaszcza klasyczna lub ambient, jest często zalecana jako tło do nauki, ponieważ pomaga zredukować rozproszenie i skupić się na zadaniach. Wielu nastolatków odkrywa, że słuchanie muzyki pomaga im lepiej przyswajać informacje podczas przygotowań do egzaminów.
Nastolatki często doświadczają stresu związanego z relacjami społecznymi, presją rówieśników czy problemami w szkole. Słuchanie ulubionej muzyki może być formą ucieczki i chwilowego oderwania się od problemów. Muzyka pomaga nastolatkom znaleźć chwile spokoju i oderwać się od trudnych emocji, takich jak lęk czy złość.
Muzyka jest także ważnym elementem budowania więzi między młodymi ludźmi. Wspólne słuchanie muzyki, dzielenie się ulubionymi playlistami czy chodzenie na koncerty to sposoby na tworzenie więzi społecznych i wspólnego przeżywania emocji. Wspólne muzyczne doświadczenia wzmacniają poczucie przynależności, co jest kluczowe dla rozwoju emocjonalnego nastolatków.
Dla rodziców muzyka może być również sposobem na zbliżenie się do swojego nastolatka. Wspólne odkrywanie nowych utworów, rozmowy o muzyce czy wspólne wyjścia na koncerty mogą stać się doskonałą okazją do budowania relacji. Warto otworzyć się na gust muzyczny swojego dziecka i spróbować zrozumieć, jakie emocje wiążą się z jego ulubionymi utworami.
Muzyka to potężne narzędzie do redukcji stresu zarówno dla rodziców, jak i nastolatków. Pomaga nie tylko w relaksacji, ale także w poprawie nastroju, budowaniu relacji i wyrażaniu emocji. Warto w codziennym życiu korzystać z jej terapeutycznego potencjału – niezależnie od tego, czy potrzebujemy wyciszenia, czy energii do działania.
Zobacz także
