Self-reg została rozwinięta i spopularyzowana przez kanadyjskiego psychologa Stuarte’a Shankera. Shanker opracował model samoregulacji, który jest szeroko stosowany w edukacji i psychologii rozwojowej, pomagając dzieciom i dorosłym lepiej rozumieć i zarządzać własnym stresem oraz emocjami.

Kluczowe aspekty Self-reg:

1. Regulacja emocji. Zdolność do rozpoznawania i kontrolowania swoich emocji, aby nie doprowadzały one do wybuchów złości, lęku czy frustracji w trudnych sytuacjach.
2. Regulacja zachowań. Umiejętność podejmowania odpowiednich działań w reakcji na różne bodźce, np. zamiast reagowania impulsywnego w sytuacji stresowej, wybór strategii opanowania, jak głębokie oddychanie lub przerwa.
3. Redukcja stresu. Self-reg pomaga w identyfikowaniu źródeł stresu i znajdowaniu sposobów na jego zredukowanie lub zarządzanie nim, co jest kluczowe dla zdrowego funkcjonowania emocjonalnego.
4. Świadomość potrzeb fizjologicznych. Obejmuje zrozumienie, jak czynniki takie jak zmęczenie, głód czy pobudzenie wpływają na nasze reakcje emocjonalne i behawioralne.
5. Samokontrola a samoregulacja. Shanker podkreśla, że samokontrola i samoregulacja to dwa różne pojęcia. Samokontrola odnosi się do tłumienia impulsów, natomiast samoregulacja to głębszy proces zrozumienia i zarządzania stresem, emocjami i energią w sposób, który nie prowadzi do wyczerpania.

Pięć domen samoregulacji według Shankera:

1. Biologiczna. Zarządzanie stanami fizjologicznymi, takimi jak poziom energii, sen czy dieta.
2. Emocjonalna. Rozpoznawanie i radzenie sobie z emocjami, zarówno pozytywnymi, jak i negatywnymi.
3. Poznawcza. Zdolność do koncentrowania uwagi, rozwiązywania problemów i myślenia racjonalnego.
4. Społeczna. Umiejętność zarządzania interakcjami społecznymi, zrozumienia perspektyw innych i kontrolowania zachowań w relacjach.
5. Prospołeczna. Zarządzanie relacjami z innymi, empatia, współczucie i radzenie sobie z konfliktami.

Zastosowanie Self-reg

• W edukacji. Self-reg pomaga nauczycielom lepiej wspierać dzieci w klasie, pomagając im regulować emocje, koncentrację i reakcje na stres. Dzieci uczą się technik zarządzania stresem, co poprawia ich wyniki w nauce i zdolność do współpracy z innymi.
• W życiu codziennym. Pomaga zarówno dzieciom, jak i dorosłym radzić sobie z wyzwaniami codzienności, lepiej rozumieć własne reakcje emocjonalne i zmniejszać poziom stresu.

Jak pomóc dziecku w radzeniu sobie ze stresem i emocjami, czyli Self-Reg dla dzieci?

Self-Reg (samoregulacja) to proces, który pozwala dzieciom identyfikować, co wywołuje u nich stres, a następnie uczyć się skutecznych strategii, aby ten stres redukować. Zamiast oczekiwać od dziecka wyłącznie posłuszeństwa i kontroli nad zachowaniem, Self-Reg uczy je, jak rozumieć i radzić sobie z emocjami oraz reakcjami na różne bodźce.

Pięć obszarów Self-Reg u dzieci:

Regulacja biologiczna

Pomaga dziecku lepiej zarządzać swoimi potrzebami fizjologicznymi, takimi jak sen, odżywianie i aktywność fizyczna. Gdy dziecko jest zmęczone lub głodne, jego reakcje emocjonalne mogą być trudniejsze do kontrolowania.

• Jak pomóc dziecku. Upewnij się, że dziecko ma regularny rytm snu, zdrową dietę i dostateczną ilość aktywności fizycznej. To podstawy, które pomagają w lepszym radzeniu sobie z codziennym stresem.

Regulacja emocjonalna

Dzieci często nie potrafią zidentyfikować swoich emocji ani wiedzieć, jak sobie z nimi radzić. Self-Reg pomaga im w nauce rozpoznawania, nazywania i wyrażania emocji w zdrowy sposób.

• Jak pomóc dziecku. Kiedy dziecko jest zdenerwowane, pomóż mu nazwać emocje, które odczuwa. Pytania typu „Czy czujesz się smutny?” albo „Wyglądasz na zły, co się stało?” pomagają dziecku lepiej zrozumieć, co czuje.

Regulacja poznawcza

Zdolność do koncentracji, myślenia i podejmowania decyzji może być zaburzona przez stres. Self-Reg wspiera dzieci w rozwijaniu umiejętności radzenia sobie z trudnymi sytuacjami poprzez lepsze zarządzanie swoimi myślami.

• Jak pomóc dziecku. Pomóż dziecku zrozumieć, że nie wszystko musi być zrobione perfekcyjnie i pokaż mu techniki zarządzania czasem oraz nauki, które mogą zmniejszyć stres związany z nauką.

Regulacja społeczna

Relacje z rówieśnikami, nauczycielami i rodziną mogą być dla dziecka źródłem stresu. Self-Reg pomaga im w rozumieniu interakcji społecznych i w nauce radzenia sobie w sytuacjach konfliktowych.

• Jak pomóc dziecku: Zachęcaj dziecko do rozmowy o problemach, jakie napotyka w relacjach z innymi. Ucz je technik rozwiązywania konfliktów, takich jak spokojna rozmowa czy wyrażanie swoich uczuć.

Regulacja prospołeczna

Ostatni obszar dotyczy zdolności do radzenia sobie z wymaganiami społecznymi, takimi jak empatia, współpraca i zrozumienie dla innych.

• Jak pomóc dziecku: Ucz dziecko empatii, pokazując, jak ważne jest rozumienie uczuć innych ludzi. Zachęcaj do współpracy i dzielenia się, by rozwijać zdolność do budowania zdrowych relacji.

Jak Self-Reg działa w praktyce?

Self-Reg to nie tylko teoria, ale także praktyka, którą rodzice i nauczyciele mogą wdrażać w codziennym życiu dziecka. Oto kilka praktycznych sposobów, jak można wspierać dziecko w samoregulacji:

Zwracaj uwagę na sygnały stresu

Dzieci nie zawsze potrafią powiedzieć, że są zestresowane. Czasem objawia się to drażliwością, zmęczeniem, wybuchami złości lub wycofaniem. Zwracaj uwagę na te sygnały i pomagaj dziecku zrozumieć, co je wywołuje.

Ucz technik relaksacyjnych

Pomóż dziecku znaleźć sposoby na odprężenie i uspokojenie się. Mogą to być głębokie oddechy, słuchanie relaksującej muzyki, rysowanie lub inne formy wyrażania emocji.

Zaproponuj przerwę

Gdy widzisz, że dziecko jest przeciążone emocjonalnie, zaoferuj mu przerwę. Daj mu czas na odpoczynek, wyjście na spacer lub wykonanie czegoś, co pozwoli mu się zrelaksować.

Daj dziecku narzędzia do samoregulacji

Wprowadź do życia dziecka proste narzędzia, które pomagają w samoregulacji, jak np. „karty emocji”, które pomagają zidentyfikować uczucia, lub gry uczące zarządzania stresem.

Przykład Self-Reg w działaniu

Sytuacja: Dziecko wraca ze szkoły i jest rozdrażnione. Ma problem z odrabianiem lekcji, a nawet z drobnymi obowiązkami. Zaczyna się denerwować, krzyczy i płacze, co jeszcze bardziej zwiększa napięcie.

Podejście Self-Reg:

1. Rozpoznanie stresu. Zamiast upominać dziecko za jego zachowanie, rodzic zauważa, że dziecko jest zestresowane i zmęczone po długim dniu.
2. Pomoc w rozpoznaniu emocji. Rodzic pyta: „Czy czujesz się zmęczony i zdenerwowany?”.
3. Daj czas na odprężenie. Rodzic proponuje przerwę: „Może weźmy teraz chwilę na odpoczynek, a później wrócimy do lekcji?”.
4. Wspólna rozmowa. Po przerwie rodzic rozmawia z dzieckiem, pomagając mu zrozumieć, dlaczego się zdenerwowało i co można zrobić, by następnym razem lepiej poradzić sobie z emocjami.

Self-Reg to narzędzie w wychowywaniu dzieci, które uczy je rozpoznawania i zarządzania własnym stresem oraz emocjami. Dzięki temu dzieci stają się bardziej pewne siebie, potrafią lepiej radzić sobie z wyzwaniami i rozwijają zdrowe relacje z innymi. Wspieranie dzieci w samoregulacji pomaga im budować mocne fundamenty emocjonalne, które będą im służyć przez całe życie.

Self-Reg w leczeniu depresji u dzieci. Jak samoregulacja wspiera powrót do zdrowia?

Depresja u dzieci jest coraz częściej diagnozowanym problemem, a jej objawy, takie jak smutek, wycofanie, brak energii czy problemy z koncentracją, mogą mieć poważne konsekwencje dla rozwoju emocjonalnego i społecznego młodego człowieka. Jednym z podejść, które może pomóc w leczeniu depresji u dzieci, jest Self-Reg, czyli samoregulacja. To metoda opracowana przez dr. Stuarta Shankera, która pomaga dzieciom lepiej radzić sobie z emocjami, stresem i trudnymi sytuacjami.

Czym jest Self-Reg i jak działa w kontekście depresji?

W kontekście leczenia depresji u dzieci, Self-Reg może pomóc dzieciom zrozumieć, co wywołuje ich smutek i przygnębienie, a także uczyć je, jak skutecznie radzić sobie z emocjonalnym przeciążeniem, które często towarzyszy depresji.

Identyfikacja stresorów

Dzieci często nie są świadome, co dokładnie wywołuje ich przygnębienie lub smutek. Self-Reg pomaga im zidentyfikować różne stresory, które mogą wpływać na ich stan emocjonalny. Stresory te mogą być różnorodne – od problemów w szkole, przez trudności w relacjach z rówieśnikami, po konflikty rodzinne lub trudności fizyczne, takie jak brak snu czy zmęczenie.

• Jak Self-Reg pomaga?: Dzieci uczą się, że ich depresja może wynikać z nagromadzonego stresu, który nie zawsze jest widoczny na pierwszy rzut oka. Dzięki Self-Reg zaczynają rozumieć, że zrozumienie źródła tego stresu jest pierwszym krokiem do poprawy swojego samopoczucia.

Regulacja emocji

Depresja często wiąże się z trudnościami w zarządzaniu emocjami – dzieci mogą mieć problemy z wyrażaniem swoich uczuć lub mogą czuć się przytłoczone negatywnymi emocjami, takimi jak smutek, złość czy lęk. Self-Reg uczy dzieci, jak rozpoznawać te emocje i jak na nie odpowiednio reagować.

• Jak Self-Reg pomaga?: Dzieci uczą się, że wszystkie emocje są naturalne i ważne, a kluczem jest ich rozpoznanie i kontrolowanie. Zamiast unikać smutku czy lęku, dzieci mogą nauczyć się, jak te emocje przeżywać w sposób, który im nie zaszkodzi, np. poprzez techniki relaksacyjne czy rozmawianie o swoich uczuciach z zaufaną osobą.

Samoregulacja a radzenie sobie z codziennymi wyzwaniami

Dzieci cierpiące na depresję często mają trudności z radzeniem sobie z codziennymi zadaniami, takimi jak nauka, kontakty z rówieśnikami czy aktywności fizyczne. Self-Reg pomaga im budować narzędzia do radzenia sobie z tymi wyzwaniami, poprzez lepsze zrozumienie swojego ciała i emocji.

• Jak Self-Reg pomaga?: Self-Reg dostarcza dzieciom narzędzi, które mogą wykorzystać w momentach stresu, takich jak techniki oddechowe, przerwy na relaks czy rozmowa o swoich uczuciach. Dzięki temu, kiedy dziecko czuje się przytłoczone, ma konkretne strategie, które pomagają mu lepiej radzić sobie z sytuacją.

4. Wspieranie zdrowych nawyków

Depresja może prowadzić do problemów z snem, apetytem czy poziomem energii. Self-Reg pomaga dzieciom lepiej zarządzać swoimi potrzebami fizycznymi, takimi jak sen, odżywianie czy aktywność fizyczna, co ma kluczowe znaczenie dla ich zdrowia psychicznego.

• Jak Self-Reg pomaga?: Dzieci uczą się, jak ważne jest dbanie o swoje ciało – czy to przez odpowiednią ilość snu, zdrową dietę czy regularny ruch. Samoregulacja wspiera budowanie zdrowych nawyków, które mają bezpośredni wpływ na poprawę samopoczucia psychicznego.

5. Wsparcie w radzeniu sobie z relacjami społecznymi

Depresja często utrudnia nawiązywanie i utrzymywanie relacji z innymi, co pogłębia uczucie izolacji i samotności. Self-Reg pomaga dzieciom lepiej radzić sobie z trudnymi interakcjami społecznymi oraz uczy, jak budować zdrowe relacje.

• Jak Self-Reg pomaga?: Dzieci uczą się lepiej rozumieć swoje emocje w relacjach z innymi, a także technik radzenia sobie z sytuacjami stresującymi, takimi jak konflikty z rówieśnikami. Dzięki temu uczą się budować lepsze, bardziej zrównoważone relacje z innymi.

Przykład Self-Reg w leczeniu depresji u dziecka

Sytuacja: 12-letnia Ania od kilku tygodni nie chce chodzić do szkoły. Często skarży się na bóle brzucha, czuje się smutna, nie ma ochoty na spotkania z przyjaciółmi. Zaczęła mieć trudności w nauce i unika rozmów z rodzicami.

Podejście Self-Reg:

1. Identyfikacja stresorów. Rodzice pomagają Ani zidentyfikować, co może wywoływać jej przygnębienie. Może to być stres związany z nauką, presja szkolna lub problemy z rówieśnikami.
2. Regulacja emocji. Ania uczy się, jak rozpoznawać swoje emocje. Z pomocą rodziców zaczyna nazywać swoje uczucia, np. „czuję się zestresowana przed testami” lub „jestem smutna, bo pokłóciłam się z koleżanką”.
3. Strategie radzenia sobie. Ania uczy się technik relaksacyjnych, np. głębokiego oddychania, które może stosować przed stresującymi sytuacjami. Ustalają także z rodzicami plan na czas po szkole, który obejmuje czas na relaks i ulubione aktywności.
4. Wsparcie na poziomie społecznym. Ania zaczyna otwierać się na rozmowy z rówieśnikami i korzysta ze wsparcia szkolnego pedagoga, co pomaga jej odbudować relacje i radzić sobie z emocjami związanymi z relacjami społecznymi.

Self-Reg jako wsparcie terapeutyczne

Warto pamiętać, że Self-Reg nie zastępuje profesjonalnej terapii, takiej jak psychoterapia czy farmakoterapia, ale jest wspierającym narzędziem, które może być używane równolegle do innych metod leczenia depresji. Uczy dzieci i rodziców, jak lepiej rozumieć emocje i radzić sobie z nimi, co może znacznie poprawić jakość życia dziecka cierpiącego na depresję.

Nauka Self-Reg w Polsce

Nauka Self-Reg w Polsce staje się coraz bardziej popularna, zwłaszcza w kontekście edukacji, wsparcia rodzicielskiego oraz pracy terapeutycznej z dziećmi. Poniżej znajdują się miejsca i organizacje, które oferują kursy i szkolenia z Self-Reg:

1. Self-Reg Polska

Self-Reg Polska to organizacja, która specjalizuje się w propagowaniu metody samoregulacji w Polsce. Oferują różnorodne szkolenia i warsztaty dla rodziców, nauczycieli, pedagogów oraz terapeutów, którzy chcą lepiej zrozumieć, jak stosować Self-Reg w pracy z dziećmi i w życiu codziennym.

• Strona internetowa: self-reg.pl
• Oferta: szkolenia online, warsztaty na żywo, kursy certyfikacyjne dla różnych grup, w tym dla rodziców, nauczycieli i terapeutów.

2. Szkoła Self-Regulation dr. Stuarta Shankera

Dr. Stuart Shanker, twórca Self-Reg, współpracuje z organizacjami na całym świecie, aby szerzyć wiedzę na temat samoregulacji. W Polsce można uczestniczyć w szkoleniach online oraz kursach organizowanych przez międzynarodowe platformy, które oferują programy Self-Reg.

• Strona internetowa: self-reg.ca (strona międzynarodowa)
• Kursy online: dostępne są różne kursy, w tym certyfikowane kursy dla nauczycieli, pedagogów oraz rodziców.

3. Centrum Pozytywnej Edukacji

Centrum Pozytywnej Edukacji w Polsce oferuje różnorodne szkolenia, w tym również z zakresu Self-Reg. Specjalizują się w szkoleniach dla nauczycieli, rodziców oraz terapeutów, którzy chcą stosować techniki samoregulacji w swojej pracy i życiu codziennym.

• Strona internetowa: pozytywnaedukacja.pl
• Oferta: szkolenia dla rodziców, nauczycieli, warsztaty oraz konsultacje indywidualne.

4. Ośrodki terapeutyczne i psychologiczne

W wielu ośrodkach terapeutycznych i psychologicznych w Polsce wprowadzane są elementy Self-Reg do programów wsparcia dla dzieci i młodzieży. Można znaleźć warsztaty prowadzone przez psychologów, którzy wykorzystują Self-Reg w pracy z dziećmi z problemami emocjonalnymi, ADHD, depresją czy lękami.

• Gdzie szukać? Lokalne ośrodki psychologiczne, poradnie zdrowia psychicznego oraz placówki edukacyjne często organizują szkolenia z zakresu Self-Reg. Warto pytać o ofertę w placówkach terapeutycznych w większych miastach, takich jak Warszawa, Kraków, Poznań czy Wrocław.

5. Warsztaty i konferencje edukacyjne

Self-Reg jest coraz częściej tematem warsztatów, konferencji i webinariów skierowanych do rodziców, nauczycieli i specjalistów pracujących z dziećmi. Organizatorzy takich wydarzeń często zapraszają ekspertów od samoregulacji, aby przybliżyć uczestnikom techniki i narzędzia do pracy nad samoregulacją.

• Jak szukać? Warto śledzić strony internetowe organizacji edukacyjnych, pedagogicznych oraz wydarzenia branżowe, które często organizują tego typu szkolenia.

6. Kursy online i webinaria

Wielu polskich trenerów Self-Reg oferuje również kursy online, które pozwalają na naukę samoregulacji z dowolnego miejsca w kraju. Takie kursy mogą być dostosowane zarówno do rodziców, jak i nauczycieli oraz terapeutów.

• Gdzie szukać? Strony organizacji takich jak Self-Reg Polska, Pozytywna Edukacja czy platformy edukacyjne, takie jak EduAkcja czy Centrum Edukacji Obywatelskiej, mogą mieć w ofercie kursy z zakresu Self-Reg.